خود تحریمی در بازار ارز

روز گذشته هم شاهد نوسانات ارزی بودیم تا جایی که رکوردی جدید به ثبت رساند.این روزها دلار فاصله خود با مرز ۳۰‌هزار تومان را کمتر می‌کند، تا جایی که نرخ دلار در صرافی‌های بانکی با ۳۰۰‌تومان افزایش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری قبل ۲۸‌هزار و ۹۵۰‌تومان تعیین شد.

 نرخ فروش یورو نیز با افزایش نسبت به قیمت‌های پایانی روز کاری یکشنبه معادل 33‌هزار و 660تومان و قیمت خرید یورو 33‌هزار و 550‌تومان تعیین شده است. نرخ خرید و فروش دلار و یورو در صرافی‌های بانکی و بازار متشکل ارزی متغییر است و متناسب با نوسانات بازار آزاد در طول روز چند بار تغییر می‌کند.
باوجود افزایش بیش از 98‌درصدی عرضه ارز حاصل از صادرات در نیما در شهریور‌ماه نسبت به مرداد‌ماه، باز هم نرخ ارز روند افزایش را در بازار آزاد داشته است. از زمانیکه در بازار ارز، نرخ ۲۰هزار تومان عادی شد، کانال‌های بعدی راحت‌تر پشت سر گذاشته شدند.
از سوی دیگر در هفته‌های اخیر تصمیم دولت در حذف ارز ترجیحی از بخشی از کالاهای اساسی و انتقال آن به نیما و همچنین حذف برخی کالاهای وارداتی از سامانه نیما و انتقال آن به بازار آزاد موجب افزایش تقاضای ارز در بازار شده است.
برخلاف اینکه رییس‌جمهوری اولویت اول بانک مرکزی را تأمین ارز برای واردات کالاهای اساسی پیش‌تر اعلام کرده بود، رییس کل بانک مرکزی مهم‌ترین قدم در اصلاح کلان اقتصادی را کنترل نقدینگی و مهار تورم اعلام کرده است. این اختلاف‌نظر ضمنی، هر برنده‌ای داشته باشد می‌تواند بر بازار ارز نیز مؤثر باشد، اگر اولویت بر تأمین دلار ارزان برای واردات کالاهای اساسی باشد، بازنده این ایده تورم و برنده آن نوسان‌گیران ارزی خواهند بود. اما اگر تورم به اولویت اول بانک مرکزی بدل شود، در میان‌مدت، مردم برنده خواهند بود. 
برهمین اساس، برخی منتظرعملیات ضربتی بانک مرکزی هستند چراکه از نظر آن‌ها، نرخ‌ها به محدوده قرمز سیاستگذار نزدیک شده و بیش از این تحمل نخواهد شد.

 در بحث ارز به خودتحریمی دست زده‌ایم
محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌نو»، با اشاره به افزایش قیمت دلار طی هفته‌های گذشته، گفت: متاسفانه دوستان ما در بانک مرکزی بر‌اساس یک نوستالژی که در سال‌97 توانستند قیمت دلار را از 20‌هزار تومان به کانال 12‌هزار تومان برسانند، اصرار دارند که روش ما درست است و ما داریم راه را درست می‌رویم. وی با بیان اینکه در زمینه ارز ما به یک خودتحریمی دست زده‌ایم، گفت: ما هم قبول داریم که نفت ایران به فروش نمی‌رسد و درآمدهای ما در برخی کشورها بلوکه شده اما از طرفی طبق تئوری‌های «اقتصاد باز» آقایان مسوول، وقتی صادرات افزایش پیدا می‌کند در مقابل، تقاضا برای واردات به‌دلیل بالارفتن قیمت دلار در کشور باید کاهش یابد و اتفاقاً تراز تجاری باید مثبت شود. زنگنه با اشاره به چرایی اتقاق نیفتادن این تئوری، تاکید کرد: علت این است که ما با این شعار که بانک مرکزی باید بر قیمت ارز و تبادلات ارزی کنترل داشته باشد، علناً یک فرایندی را گذاشته‌ایم که صادرکننده به صادرات و ارزآوری تمایلی ندارد و آن افرادی هم که تمایل دارند، آنقدر در پیچ و خم قوانین بانک مرکزی از جمله تعهد ارزی‌گیر کرده‌اند که دیگر قادر به خروج از آن نیستند.

سیاست‌های وزارت اقتصاد، بزرگ‌ترین مانع صادرات است
زنگنه با اشاره به مباحث مطرح شده در جلسه مشترک کمیسیون جهش تولید با تعدادی از اتاق‌های بازرگانی استان‌های کشور در روز دوشنبه 7‌مهر، گفت: تمام صحبت مسوولان اتاق‌های بازرگانی در این جلسه این بود که بانک مرکزی و سیاست‌های وزارت اقتصاد، بزرگترین مانع صادرات -در زمان فعلی که اتفاقاً باید از صادارت بیشترین استفاده را کنیم- است. عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس با بیان اینکه تا مادامی که این سیاست‌ها تعدیل نشوند، مشکلات باقی خواهند ماند، گفت: ما از سویی جلوی صادرات را سد کرده‌ایم و از سویی دیگر، در شرایطی که منابع ارزی کشور در حادترین شرایط خود به سر می‌برد، می‌آییم برای صادرکننده سال‌97 و 98 مهلت می‌گذاریم تا تسویه ارزی انجام دهد یعنی صادرکننده را ترغیب می‌کنیم که ارز از بازار جمع‌آوری کرده و تعهد ارزی خود را برطرف کند.

صادرکنندگان در نوک جبهه جنگ اقتصادی
زنگنه ادامه داد: از طرف دیگر، آمدیم و یک آماری دادیم که برخی صادرکنندگان 27میلیارد دلار ارز از کشور خارج و بازنگردانده‌اند. بر‌اساس این آمار هم آمدند و فضایی امنیتی برای تولیدکننده و صادرکننده ایجاد کردند و بعد وقتی پرس‌و‌جو کردیم که عمده افراد بهره‌مند از آن 27‌میلیارد دلار، چه کسانی بودند، دیدم عمدتاً شرکت‌های دولتی بودند یا کسانی بودند که اساساً کارت بازرگانی نداشتند. عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس افزود: در حقیقت مسوولان با طرح آن 27‌میلیارد دلار، بی‌کفایتی خود را به دوش صادرکنندگان که امروز در نوک جبهه جنگ اقتصادی با دشمن می‌جنگند، انداختند.
وی همچنین با اشاره به اقدامات مجلس برای تسهیل صادرات، گفت: مجلس پیشنهاداتی به دولت داده که البته دولت دارد به آن‌ها عمل می‌کند اما آهسته و به نوعی نوشدارو بعد از مرگ سهراب است. ما به دولت گفتیم که شما سه کار انجام بدهید، اول، حذف ارز‌4200 و به جایش دادن یارانه نقدی به تولیدکننده و واردکننده تا بدین طریق، جلوی افزایش قیمت در بازار گرفته شود. دوم، اعلام کردیم به صادرکنندگان اجازه داده شود تا از طریق 50‌تا 100‌صرافی مورد اعتماد دولت، ارز مورد نیاز خود را وارد کشور کنند. سوم اینکه درخواست کردیم تا دولت، تهاتر ارز صادرات و واردکننده برای واردات کالا را تسهیل کند. این چه کاری است که صادرکننده باید ارز خود را وارد سامانه نیما کند و بعد واردکننده برود و ارز را از همانجا بگیرد.
زنگنه در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به ارز‌4200 گفت: الان سه ماه است که علاوه بر مجلس، وزیر جهاد کشاورزی و کارشناسان وزارت صمت، داریم با عدد و رقم به دولت اثبات می‌کنیم که ارز‌4200 به سفره مردم راهی ندارد و فقط یک فضای رانتی ایجاد کرده و دولت چون خود را مکلف به فراهم کردن این ارز کرده، عملاً خودش یکی از تقاضاکنندگان ارز در کشور شده است. وی گفت: ما بارها به دولت گفته‌ایم که ارز 4200 و ارز نیمایی، خودش بزرگترین عامل در برابر قیمت کنونی ارز است. اگر این‌ها رفع شوند، هیچ دلیلی وجود ندارد که قیمت ارز تا این حد بالا برود./خبرگزاریصبح نو